Phương pháp phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận đang ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp. Mục đích của việc phân tích chi phí – khối lượng – lợi nhuận chính là phân tích cơ cấu chi phí hay nói cách khác là nhằm mục đích phân tích rủi ro từ cơ cấu chi phí này. Dựa trên những dự báo về khối lượng hoạt động, doanh nghiệp sẽ đưa ra cơ cấu chi phí phù hợp để từ đó có thể đạt được lợi nhuận cao nhất.
1.Khái quát về chi phí – khối lượng – lợi nhuận
Một trong những đối tượng mà kế toán quản trị nghiên cứu là mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận. Đây là một trong những mối quan hệ kinh tế cơ bản thể hiện sự liên quan giữa các nhân tố giá bán, sản lượng, chi phí.
Việc nghiên cứu và nắm vững mối quan hệ này sẽ giúp cho nhà quản trị có thể khai thác tối đa nguồn lực tiềm tàng của doanh nghiệp, sử dụng và phát huy có hiệu quả mọi nguồn lực trong doanh nghiệp nhằm mục đích tối ưu hoạt động sản xuất kinh doanh. Đây là cơ sở cho việc đưa ra các quyết định sản xuất kinh doanh phù hợp… nhằm mục đích chính là để tối đa hóa lợi nhuận.
2.Khái niệm phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận
Phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận là xem xét mối quan hệ giữa giá bán, số lượng sản phẩm tiêu thụ, kết cấu hàng bán, biến phí, định phí và lợi nhuận, nhằm khai thác khả năng tiềm tàng của doanh nghiệp và là cơ sở để đưa ra các quyết định như lựa chọn dây chuyền sản xuất, định giá bán sản phẩm, hoạch định chiến lược bán hàng...
Để phân tích được mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận cần thiết phải nắm vững cách ứng xử của chi phí để tách chi phí của doanh nghiệp thành biến phí và định phí, phải hiểu rõ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo hình thức số dư đảm phí, đồng thời phải nắm vững một số khái niệm cơ bản được sử dụng trong phân tích mối quan hệ chi phí - khối lượng - lợi nhuận.
3.Nội dung và vai trò phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận
Phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận tập trung vào giải thích lợi nhuận bị ảnh hưởng bởi năm yếu tố sau :
- Các mức giá bán khác nhau.
- Doanh số bán hàng.
- Chí phí biến đổi trên một đơn vị.
- Tổng chi phí cố định.
- Cơ cấu các sản phẩm được bán.
Hiểu rõ mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận sẽ giúp cho các nhà quản trị hiểu được các mức lợi nhuận bị ảnh hưởng bởi các nhân tố chủ yếu trên như thế nào, cho nên nó là một công cụ quan trọng trong nhiều các quyết định kinh doanh. Những quyết định này có thể bao gồm: Nên bán sản phẩm và dịch vụ nào, mức giá bao nhiêu, sử dụng chiến lược marketing và cơ cấu chi phí nào.
Phân tích mối quan hệ chi phí – khối lượng – lợi nhuận sẽ dựa trên hành vi biến đổi của chi phí kinh doanh đối với thay đổi của khối lượng hoạt động (sản xuất và bán hàng).