IAS 36 – Suy giảm giá trị tài sản

IAS 36 Suy giảm giá trị tài sản hướng đến sự đảm bảo rằng tài sản của đơn vị không được ghi nhận nhiều hơn giá trị có thể thu hồi được (tức là giá trị cao hơn giữa giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý so với giá trị sử dụng). Ngoại trừ lợi thế thương mại và một số tài sản vô hình nhất định cần phải kiểm tra sự suy giảm giá trị hàng năm, đơn vị được yêu cầu tiến hành đánh giá suy giảm giá trị khi có dấu hiệu suy giảm giá trị tài sản và đánh giá có thể được tiến hành cho ‘đơn vị tạo tiền’ khi một tài sản không tạo ra dòng tiền vào, gần như độc lập với các dòng tiền vào từ các tài sản khác.

IAS 36 được phát hành lại vào tháng 3 năm 2004 và áp dụng cho lợi thế thương mại và tài sản vô hình nhận được trong hợp nhất kinh doanh có ngày thỏa thuận kể từ ngày 31 tháng 3 năm 2004 và áp dụng phi hồi tố cho tất cả các tài sản khác từ đầu kỳ của kỳ báo cáo đầu tiên bắt đầu kể từ ngày 31 tháng 3 năm 2004

MỤC TIÊU

Để đảm bảo rằng tài sản không được ghi nhận nhiều hơn giá trị có thể thu hồi và định rõ cách xác định giá trị có thể thu hồi.

PHẠM VI

IAS 36 áp dụng cho tất cả các tài sản ngoại trừ:

• Hàng tồn kho (xem IAS 2)
• Tài sản phát sinh từ hợp đồng xây dựng (xem IAS 11)
• Tài sản thuế thu nhập hoãn lại (xem IAS 12)
• Tài sản phát sinh từ lợi ích người lao động (xem IAS 19)
• Tài sản tài chính (xem IAS 39)
• Bất động sản đầu tư ghi nhận theo giá trị hợp lý (xem IAS 40)
• Tài sản nông nghiệp ghi nhận theo giá trị hợp lý (xem IAS 41)
• Tài sản hợp đồng bảo hiểm (xem IFRS 4)
• Tài sản dài hạn nắm giữ để bán (xem IFRS 5)

Do đó, IAS 36 áp dụng cho:

• Đất
• Nhà
• Máy móc thiết bị
• Bất động sản đầu tư ghi nhận theo giá gốc
• Tài sản vô hình
• Lợi thế thương mại
• Đầu tư vào các công ty con, công ty liên kết và liên doanh được ghi nhận theo giá gốc
• Tài sản được đánh giá lại theo IAS 16 và IAS 38

ĐỊNH NGHĨA CHÍNH

Lỗ do suy giảm giá trị: giá trị chênh lệch giữa giá trị còn lại của tài sản hoặc đơn vị tạo tiền lớn hơn giá trị có thể thu hồi.

Giá trị còn lại: giá trị mà một tài sản được ghi nhận trong bảng cân đối kế toán sau khi trừ khấu hao lũy kế và lỗ do suy giảm giá trị lũy kế.

Giá trị có thể thu hồi: giá trị cao hơn giữa giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý (* đôi khi gọi là giá bán thuần) so với giá trị sử dụng

* Trước khi được sửa đổi bởi IFRS 13 Đo lường giá trị hợp lý, nó được gọi là “giá trị hợp lý trừ chi phí bán”.

Giá trị hợp lý: Giá có thể nhận được khi bán một tài sản hoặc giá chuyển nhượng một khoản nợ phải trả trong một giao dịch tự nguyện có tổ chức giữa các bên tham gia thị trường tại ngày xác định giá trị. (xem IFRS 13 Đo lường giá trị hợp lý)

Giá trị sử dụng: Giá trị hiện tại của các dòng tiền dự kiến trong tương lai sẽ thu được từ một tài sản hoặc đơn vị tạo tiền.

XÁC ĐỊNH MỘT TÀI SẢN CÓ THỂ BỊ SUY GIẢM GIÁ TRỊ

Vào cuối mỗi kỳ báo cáo, đơn vị được yêu cầu đánh giá liệu có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy một tài sản có thể bị suy giảm giá trị hay không (nghĩa là giá trị còn lại có thể cao hơn giá trị có thể thu hồi). IAS 36 có một danh sách các chỉ số suy giảm giá trị bên ngoài và bên trong. Nếu có một dấu hiệu cho thấy một tài sản có thể bị suy giảm giá trị, thì giá trị có thể thu hồi của tài sản đó phải được tính toán. [IAS 36.9]

Giá trị có thể thu hồi của các loại tài sản vô hình sau đây được đo lường hàng năm bất kể dấu hiệu cho thấy nó có thể bị suy giảm hay không. Trong một số trường hợp, các tính toán chi tiết gần đây nhất về giá trị có thể thu hồi được thực hiện trong kỳ trước có thể được sử dụng trong đánh giá suy giảm giá trị tài sản đó trong kỳ hiện tại: [IAS 36.10]

• Tài sản vô hình có thời gian sử dụng hữu ích vô thời hạn
• Tài sản vô hình chưa có sẵn để sử dụng
• Lợi thế thương mại nhận được trong hợp nhất kinh doanh

DẤU HIỆU CỦA SUY GIẢM GIÁ TRỊ

Nguồn bên ngoài:

• Giá trị thị trường giảm
• Những thay đổi tiêu cực trong công nghệ, thị trường, nền kinh tế hoặc luật pháp
• Tăng lãi suất thị trường
• Tài sản ròng của công ty cao hơn vốn hóa thị trường

Nguồn nội bộ:

• Lỗi thời hoặc hư hỏng vật lý
• Tài sản không hoạt động, một phần của tái cấu trúc hoặc nắm giữ để thanh lý
• Hiệu quả kinh tế kém hơn mong đợi
• Đối với các khoản đầu tư vào các công ty con, công ty liên doanh hoặc công ty liên kết, giá trị còn lại cao hơn giá trị tài sản của bên nhận đầu tư, hoặc cổ tức vượt quá tổng thu nhập toàn diện của bên nhận đầu tư.

Những danh sách này không dự định bao gồm tất cả. [IAS 36.13] Hơn nữa, dấu hiệu mà một tài sản có thể bị suy giảm giá trị sẽ cho thấy thời gian sử dụng hữu ích, phương pháp khấu hao hoặc giá trị còn lại của tài sản có thể cần được xem xét và điều chỉnh. [IAS 36,17]

XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ CÓ THỂ THU HỒI

• Nếu giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý hoặc giá trị sử dụng lớn hơn giá trị còn lại, thì không cần thiết phải tính giá trị khác. Tài sản không bị suy giảm giá trị. [IAS 36,19]
• Nếu giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý không thể được xác định, thì giá trị có thể thu hồi là giá trị sử dụng. [IAS 36,20]
• Đối với các tài sản được thanh lý, giá trị có thể thu hồi là giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý. [IAS 36,21]

GIÁ TRỊ HỢP LÝ TRỪ CHI PHÍ THANH LÝ

• Giá trị hợp lý được xác định theo IFRS 13 Đo lường giá trị hợp lý
• Chi phí thanh lý chỉ bao gồm các chi phí gia tăng trực tiếp (không phải chi phí hiện có hoặc chi phí chung). [IAS 36.28]

GIÁ TRỊ SỬ DỤNG

Việc tính toán giá trị sử dụng phải phản ánh các yếu tố sau: [IAS 36.30]

• Một ước tính về dòng tiền trong tương lai mà đơn vị dự kiến ​​sẽ nhận được từ tài sản
• Kỳ vọng về những thay đổi có thể có về giá trị hoặc thời gian của những dòng tiền trong tương lai
• Giá trị thời gian của tiền, được biểu thị bằng lãi suất phi rủi ro thị trường hiện tại
• Giá cả cho việc gánh chịu tính không chắc chắn vốn có trong tài sản
• Các yếu tố khác, chẳng hạn như tính thanh khoản, mà những bên tham gia thị trường sẽ phản ánh trong định giá dòng tiền trong tương lai mà đơn vị dự kiến ​​sẽ thu được từ tài sản

Các dự báo dòng tiền nên dựa trên các giả định hợp lý và có tính hỗ trợ, các ngân sách và dự báo gần đây nhất và ngoại suy cho các giai đoạn vượt ra ngoài các dự báo ngân sách. [IAS 36,33] IAS 36 cho rằng ngân sách và dự báo không được vượt quá năm năm; đối với khoảng thời gian sau năm năm, ngoại suy từ ngân sách của các khoảng thời gian trước đó. [IAS 36,35] Ban quản lý nên đánh giá tính hợp lý của các giả định bằng cách đánh giá nguyên nhân tạo ra chênh lệch giữa các dự báo dòng tiền trong quá khứ và dòng tiền thực tế. [IAS 36,34]

Các dự báo dòng tiền nên liên quan đến tài sản trong tình trạng hiện tại – việc tái cơ cấu trong tương lai mà đơn vị không cam kết và các chi phí để cải thiện hoặc nâng cao hiệu suất của tài sản, không nên dự đoán trước. [IAS 36,44]

Ước tính dòng tiền tương lai không nên bao gồm dòng tiền vào hoặc dòng tiền ra từ hoạt động tài chính, hoặc các khoản thu hoặc chi trả cho thuế thu nhập doanh nghiệp. [IAS 36,50]

TỶ LỆ CHIẾT KHẤU

Khi đo lường giá trị sử dụng, tỷ lệ chiết khấu được sử dụng phải là tỷ lệ trước thuế phản ánh các đánh giá thị trường hiện tại về giá trị thời gian của tiền và rủi ro cụ thể đối với tài sản. [IAS 36,55]

Tỷ lệ chiết khấu không phản ánh rủi ro mà dòng tiền tương lai đã được điều chỉnh và bằng với tỷ suất sinh lợi mà nhà đầu tư kỳ vọng nếu họ chọn một khoản đầu tư tạo ra dòng tiền tương đương với dòng tiền dự kiến ​​từ tài sản. [IAS 36,56]

Đối với sự suy giảm giá trị của tài sản cụ thể hoặc danh mục tài sản, tỷ lệ chiết khấu là tỷ lệ mà đơn vị sẽ chi trả trong giao dịch thị trường hiện tại để vay tiền để mua tài sản cụ thể hoặc danh mục tài sản đó.

Nếu tỷ lệ chiết khấu của tài sản cụ thể được xác định bởi thị trường không có sẵn, thì sử dụng khoản thay thế để phản ánh giá trị thời gian của tiền trong thời gian sử dụng tài sản cũng như rủi ro quốc gia, rủi ro tiền tệ, rủi ro về giá cả và rủi ro dòng tiền. Thông thường các điều sau đây sẽ được xem xét: [IAS 36.57]

• Chi phí sử dụng vốn bình quân của đơn vị
• Lãi suất vay gia tăng của đơn vị
• Lãi suất vay thị trường khác.

GHI NHẬN LỖ DO SUY GIẢM GIÁ TRỊ

• Lỗ do suy giảm giá trị tài sản được ghi nhận khi giá trị có thể thu hồi nhỏ hơn giá trị còn lại. [IAS 36,59]
• Lỗ do suy giảm giá trị tài sản được ghi nhận là một khoản chi phí (trừ khi nó liên quan đến tài sản được đánh giá lại khi đó lỗ do suy giảm giá trị được coi là phần giảm của đánh giá lại). [IAS 36,60]
• Điều chỉnh khấu hao cho các kỳ trong tương lai. [IAS 36.63]

ĐƠN VỊ TẠO TIỀN

Giá trị có thể thu hồi nên được xác định cho tài sản cụ thể nếu có thể. [IAS 36,66]

Nếu không thể xác định được giá trị có thể thu hồi (tức là giá trị cao hơn giữa giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý so với giá trị sử dụng) cho tài sản cụ thể, thì xác định giá trị có thể thu hồi đối với đơn vị tạo tiền của tài sản (CGU). [IAS 36.66] CGU là nhóm nhỏ nhất có thể xác định của các tài sản tạo ra dòng tiền vào và gần như độc lập với dòng tiền vào từ các tài sản hoặc nhóm tài sản khác. [IAS 36.6]

SUY GIẢM GIÁ TRỊ LỢI THẾ THƯƠNG MẠI

Lợi thế thương mại nên được đánh giá sự suy giảm giá trị hàng năm. [IAS 36,96]

Để đánh giá sự suy giảm giá trị, lợi thế thương mại phải được phân bổ cho từng đơn vị tạo tiền hoặc nhóm đơn vị tạo tiền của bên mua, dự kiến ​​sẽ được hưởng lợi từ sự kết hợp của hợp nhất kinh doanh, bất kể các tài sản hoặc nợ phải trả khác của bên bị mua gắn với các đơn vị tạo tiền hoặc các nhóm đơn vị tạo tiền. Mỗi đơn vị tạo tiền hoặc nhóm đơn vị tạo tiền mà lợi thế thương mại được phân bổ sẽ: [IAS 36,80]

• Đại diện cho mức thấp nhất của đơn vị trong đó lợi thế thương mại được giám sát cho các mục đích quản lý nội bộ; và
• Không lớn hơn bộ phận kinh doanh được xác định theo IFRS 8 Bộ phận kinh doanh.

Đơn vị tạo tiền mà lợi thế thương mại được phân bổ sẽ được đánh giá suy giảm giá trị ít nhất hàng năm bằng cách so sánh giá trị còn lại của đơn vị tạo tiền, bao gồm lợi thế thương mại, với giá trị có thể thu hồi của đơn vị tạo tiền: [IAS 36,90]

• Nếu giá trị có thể thu hồi của đơn vị tạo tiền vượt quá giá trị còn lại của đơn vị tạo tiền, thì đơn vị tạo tiền và lợi thế thương mại được phân bổ cho đơn vị tạo tiền đó không bị suy giảm giá trị.
• Nếu giá trị còn lại của đơn vị tạo tiền vượt quá giá trị có thể thu hồi của đơn vị tạo tiền, thì đơn vị phải ghi nhận lỗ do suy giảm giá trị.

Lỗ do suy giảm giá trị được phân bổ để ghi giảm giá trị còn lại của các tài sản của đơn vị tạo tiền (nhóm đơn vị tạo tiền) theo thứ tự sau: [IAS 36.104]

• trước tiên, ghi giảm giá trị còn lại của mọi lợi thế thương mại đã được phân bổ cho đơn vị tạo tiền (nhóm đơn vị tạo tiền); và
• Sau đó, ghi giảm giá trị còn lại của các tài sản khác của đơn vị tạo tiền (nhóm đơn vị tạo tiền) trên cơ sở nhất định.

Giá trị còn lại của một tài sản không nên được ghi giảm thấp hơn giá trị cao nhất của: [IAS 36.105]

• Giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý (nếu có thể đo lường được)
• Giá trị sử dụng (nếu có thể đo lường được)
• Bằng 0

Nếu quy tắc trước được áp dụng, việc phân bổ thêm lỗ do suy giảm giá trị được thực hiện theo tỷ lệ nhất định cho các tài sản khác của đơn vị tạo tiền (nhóm đơn vị tạo tiền).

HOÀN NHẬP LỖ DO SUY GIẢM GIÁ TRỊ

• Phương pháp tương tự như đối với việc xác định tài sản bị suy giảm giá trị: đánh giá tại ngày bảng cân đối kế toán để xác định dấu hiệu cho thấy khoản lỗ do suy giảm giá trị tài sản đã giảm. Nếu vậy, cần tính toán giá trị có thể thu hồi [IAS 36.110]
• Không hoàn nhập đối với tháo gỡ giảm giá. [IAS 36.116]
• Giá trị còn lại tăng lên do hoàn nhập không được lớn hơn nguyên giá đã khấu hao nếu suy giảm giá trị không được ghi nhận. [IAS 36.117]
• Hoàn nhập khoản lỗ do suy giảm giá trị được ghi nhận vào báo cáo lãi lỗ trừ khi liên quan đến tài sản đánh giá lại [IAS 36.119]
• Điều chỉnh khấu hao cho các kỳ tương lai. [IAS 36.121]
• Hoàn nhập khoản lỗ do suy giảm giá trị của lợi thế thương mại bị nghiêm cấm. [IAS 36.124]

CÔNG BỐ

Công bố theo loại tài sản:

• Lỗ do suy giảm giá trị được ghi nhận trong báo cáo lãi lỗ
• Lỗ do suy giảm giá trị được hoàn nhập trong báo cáo lãi lỗ
• Các khoản mục của báo cáo thu nhập toàn diện
• Lỗ do suy giảm giá trị đối với các tài sản được đánh giá lại được ghi nhận trong báo cáo thu nhập toàn diện khác
• Lỗ do suy giảm giá trị đối với các tài sản được đánh giá lại được hoàn nhập trong báo cáo thu nhập toàn diện khác

Công bố theo báo cáo bộ phận:

• Lỗ do suy giảm giá trị được ghi nhận
• Lỗ do suy giảm giá trị được hoàn nhập

Công bố khác:

Nếu khoản lỗ do suy giảm giá trị cụ thể (hoàn nhập) là trọng yếu phải công bố: [IAS 36.130]

• Sự kiện và hoàn cảnh dẫn đến lỗ do suy giảm giá trị
• Giá trị lỗ do suy giảm trị hoặc hoàn nhập
• Tài sản cụ thể: bản chất và bộ phận mà nó liên quan
• Đơn vị tạo tiền: mô tả, giá trị của khoản lỗ do suy giảm giá trị (hoàn nhập) theo loại tài sản và theo bộ phận.
• Nếu giá trị có thể thu hồi là giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý, thì mức độ của phân cấp giá trị hợp lý (theo IFRS 13 Đo lường giá trị hợp lý) trong đó đo lường giá trị hợp lý được phân loại, các kỹ thuật định giá được sử dụng để đo lường giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý và các giả định chính yếu được sử dụng trong việc đo lường các thước đo giá trị hợp lý được phân loại trong ‘Cấp độ 2’ và ‘Cấp độ 3’ của hệ thống phân cấp giá trị hợp lý (*)
• Nếu giá trị có thể thu hồi được xác định trên cơ sở giá trị sử dụng, hoặc trên cơ sở giá trị hợp lý trừ chi phí thanh lý bằng cách sử dụng kỹ thuật định giá hiện giá  (*), thì công bố tỷ lệ chiết khấu

(*) Các sửa đổi được giới thiệu trong Công bố giá trị có thể thu hồi đối với Tài sản phi tài chính, có hiệu lực cho các kỳ báo cáo hàng năm bắt đầu vào hoặc sau ngày 1 tháng 1 năm 2014.

Nếu khoản lỗ do suy giảm giá trị được ghi nhận (hoàn nhập) là trọng yếu trong tổng thể của báo cáo tài chính nói chung, hãy công bố: [IAS 36.131]

• Loại tài sản chính bị ảnh hưởng
• Sự kiện và hoàn cảnh chính

Công bố thông tin chi tiết về các ước tính được sử dụng để đo lường giá trị có thể thu hồi của các đơn vị tạo tiền có chứa lợi thế thương mại hoặc tài sản vô hình với thời gian sử dụng hữu ích vô thời hạn. [IAS 36.134-35]